Üretra darlığı nasıl anlaşılır? Belirtileri nelerdir? Tanısı nasıl konur? Üretra darlığı, idrar kesesindeki idrarın dışarı atılmasını sağlayan üretra adı verilen kanalda meydana gelen daralmadır. İdrar yolundaki bu daralma çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. En sık görülen neden, idrar kanalından girilerek uygulanan tıbbi girişimler, idrar yolundaki yaralanmalar ve enfeksiyonlardır. Peki bir kişide üretra darlığı olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Üretra Darlığı Nasıl Anlaşılır?
Üretra darlığının tanısının konulmasında kullanılan yöntemler şunlardır;
Hastanın Şikayetleri
Hastaya şikayetleri dinlenerek üretra darlığına yönelik ip uçları elde edilmeye çalışılır. Üretra darlığında görülen belirtiler şunlardır;
- İdrar yapmada zorlanma
- İdrar akım hızında zayıflama
- idrarın incelmesi
- İdrar yaptıktan sonra mesanede idrar kaldığı hissi
- Sık görülen idrar yolu enfeksiyonları
Özellikle genç hastalarda yukarıdaki belirtilerin olması akla üretra darlığını getirmelidir. Ancak bu belirtiler üretra darlığı dışındaki nedenlerden de kaynaklanabilir.
Üretra Muayenesi
Darlık şüphesi olan kişi mutlaka muayene edilmelidir. Üretra darlığından şüphe edilen bir hastada mutlaka penis ucuna, idrar kanalının penis ucuna açıldığı noktaya bakılmalıdır. Peniste geçirilmiş ameliyat izleri var mı diye bakılmalıdır. Özellikle penisin alt yüzünde ele gelen sert kitle olup olmadığı araştırılmalıdır.
Üretra Darlığı Nasıl Anlaşılır? Hangi Testler Kullanılır?
Üroflowmetre (İşeme Testi)
İdrar akım hızını ölçen bir testtir. İşeme testi olarak da bilinir. İşeme testi için hastanın sıkışık olması yani idrar yapma ihtiyacı duyması gerekir. Hasta klozet şeklindeki özel bir kaba işer. Bu sırada cihaz, idrar akım hızını ve işenen idrar miktarını ölçer. Bu testte, üretra darlığı olan hastalarda idrar akım hızı düşük olarak ölçülür. Üretra darlığı için tipik olan bir işeme eğrisi gözlenir. İşeme testi, üretra darlığı olup olmadığı hakkında doktora fikir verir. Testin farklı zamanlarda en az 2 kez tekrarlanması gerekir. İşeme bittikten sonra idrar kesesinde artık idrar kalıp kalmadığına bakılmalıdır.
Üretrografi (Üretra Darlık Filmi)
Üretrografi, idar kanalına ilaç verilerek, idrar kanalın görüntülenmesi işlemidir. Bu işlem mutlaka floroskopi adı verilen bir cihaz eşliğinde yapılmalıdır. Röntgen cihazlarında kontrast madde verilerek körlemesine yapılan üretra grafileri tercih edilmemelidir. Üretrografi, üretrada darlık olup olmadığını, darlığın bulunduğu yeri, uzunluğunu ve sayısını gösterir.
Üretrografi, antegrad ve retrograd olmak üzere iki türlüdür. Retrograd üretrografi, penis ucundan ilaç verilerek yapılan görüntülemedir. Antegrad üretrofi ise, hastanın idrar kesesinde kateter adı verilen bir sonda olduğu zaman, buradan ilaç verilerek yapılan görüntüleme işlemidir. Eğer hastanın idrar kesesinde kateter varsa, mutlaka hem antegrad hem de retrograd yoldan üretra filmi çekilmelidir.
Mesanesinde kateter olmayan hastalarda bazen retrograd üretrografi yetersiz kalabilir. Çünkü bu film, darlığın sadece ön tarafını gösterir, arka tarafını göstermez. Bazen arka tarafı görmek için voiding sistoüretrografi denilen bir film gerekebilir. Voiding sistoüretrografide, hasta işerken ya da işemek için ıkınırken film çekilir.
Üretrosistoskopi
Üretrosistoskopi, idrar kanalından sistoskop adı verilen özel bir alet ile girilerek idrar kanalının ve idrar kesesinin içinin göz ile incelenmesi işlemidir. Üretra darlığı şüphesinde bazen gerekli olabilir. Ayrıca idrardan kan gelmesi gibi durumlarda idrar kesesinde kanser olup olmadığını anlamak için de yapılır.
Bu işlem için hastanın hastaneye yatması gerekmez. İşlemden hemen sonra hasta günlük işlerine dönebilir. İşleme başlamadan önce kişi idrarını yaparak mesanesini boşaltır. Daha sonra hasta özel bir masaya yatırılır. İdrar kanalının içine uyuşturucu etkisi olan bir jel sıkılır. Böylece hastanın acı duymaması sağlanır. İşlem yaklaşık 5 ile 10 dakika sürer.
Görüntüleme Yöntemleri
Üretrayı incelemek için nadiren bilgisayarlı tomografi görüntülemesine baş vurulabilir. Özellikle bulber üretrada birikmiş sıvı ya da yaralanma gibi durumlarda üretrada gaz oluşumu varsa gerekebilir.
Manyetik rezonans görüntüleme idrar yolu darlığının tanısında çok kullanılan görüntüleme yöntemi değildir. Daha çok spongiyofibrozis ile ilişkili darlıklarda gerekir.
Sonuç olarak;
Üretra darlığı nasıl anlaşılır?
Üretra darlığı;
Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi,
İdrar kanalının muayene edilmesi,
Üretrografi, işeme testi gibi bazı testlerin yapılması,
Gerekirse bilgisayarlı tomografi ve MR görüntüleme yöntemleri kullanılarak anlaşılır.