Üretra darlığı, idrar kanalında meydana gelen daralmadır. Üretra darlığı çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelir. Bunlar arasında en sık görüleni üretra yoluyla uygulanan tıbbi girişimler, yaralanmalar ve enfeksiyonlardır. Peki üretra darlığı tanısı nasıl konur? Yani bir kişide üretra darlığı olup olmadığı nasıl anlaşılır. Bunun için başvurulan yöntemler şunlardır;
Hastanın Şikayetlerinin Dinlenmesi
Hastaya şikayetlerinin, kullandığı ilaçların, mevcut hastalıklarının ve geçirdiği ameliyatların sorulması işlemine anemnez alma adı verilir. Bu şekilde hasta ile konuşarak hastalığına yönelik ip uçlarının elde edilmeye çalışılır. İdrar kanalında darlık olan hastanın en önemli şikayetleri; idrar yapmada zorlanma, idrar tazyikinde azalma ve idrarın ince çıkmasıdır. Özellikle genç bir hastada bu belirtilerin olması akla üretra darlığını getirir. Bu tür belirtiler prostat büyümesinde de görülebilir.
Hastanın Muayene Edilmesi
Hasta mutlaka muayene edilmelidir. Üretra darlığından şüphe edilen bir hastada mutlaka penis ucuna, idrar kanalının penis ucuna açıldığı noktaya bakılmalıdır. İdrar kanalının penis ucuna açıldığı deliğe meatus adı verilir. Bazen burada darlık ya da genital siğil mevcut olabilir. Bu yüzden muayene sırasında meatusa mutlaka bakılmalıdır. Kadınlarda ise yine muayene sırasında meatusa bakılmalı, darlık ya da karünkül adı verilen oluşumun olup olmadığı incelenmelidir.
Penis mutlaka muayene edilmeli, geçirilmiş ameliyat izleri var mı diye bakılmalıdır. Özellikle penisin alt yüzünde ele gelen sert kitle olup olmadığı araştırılmalıdır.
Üretra Darlığı Tanısı İçin İstenilen Testler
Üretra darlığı tanısı konulabilmesi için doktorunuz sizden bazı testler isteyebilir. Bu testler; Üroflowmetre (İşeme Testi), Üretrografi, üroflowmetri, Üretrosistoskopi, Üretroskopik inceleme, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans olabilir. Şimdi de bu testleri inceleyelim:
Üroflowmetre (İşeme Testi)
Üroflowmetri işeme testi olarak da bilinir. Bu test, hasta sıkışıp idrar yapma ihtiyacı duyduğu zaman, klozet şeklindeki özel bir kaba işemesi suretiyle yapılır. Bu test ile idrar akım hızı, işenen idrar miktarı ve idrar akım eğrisine bakılır.
Üretra darlığı olan hastalarda idrar akım hızı düşük olarak ölçülür. Üretra darlığı için tipik olan bir işeme eğrisi gözlenir. Üroflowmetri, üretra darlığı olup olmadığı hakkında doktora fikir verir. Değişik zamanlarda en az 2 defa yapılması daha doğru olur. İşeme bittikten sonra idrar kesesinde artık idrar kalıp kalmadığına bakılmalıdır.
Üretrografi İle Üretra Darlığı Tanısı
Üretrografi, idar kanalına ilaç verilerek, idrar kanalın görüntülenmesi işlemidir. Bu işlem mutlaka floroskopi adı verilen bir cihaz eşliğinde yapılmalıdır. Röntgen cihazlarında kontrast madde verilerek körlemesine yapılan üretra grafileri tercih edilmemelidir.
Üretrografi, üretrada darlık olup olmadığını, darlığın bulunduğu yeri, uzunluğunu ve sayısını gösterir.
Üretrografi, antegrad ve retrograd olmak üzere iki türlüdür. Retrograd üretrografi, penis ucundan ilaç verilerek yapılan görüntülemedir. Antegrad üretrofi ise, hastanın idrar kesesinde kateter adı verilen bir sonda olduğu zaman, buradan ilaç verilerek yapılan görüntüleme işlemidir. Eğer hastanın idrar kesesinde kateter varsa, mutlaka hem antegrad hem de retrograd yoldan üretra filmi çekilmelidir.
Mesanesinde kateter olmayan hastalarda bazen retrograd üretrografi yetersiz kalabilir. Çünkü bu film, darlığın sadece ön tarafını gösterir, arka tarafını göstermez. Bazen arka tarafı görmek için voiding sistoüretrografi denilen bir film gerekebilir. Voiding sistoüretrografide, hasta işerken ya da işemek için ıkınırken film çekilir.
Üretra Darlığı Tanısı İçin Üretrosistoskopi
Üretrosistoskopi, idrar kanalından sistoskop adı verilen özel bir alet ile girilerek idrar kanalının ve idrar kesesinin içinin göz ile incelenmesi işlemidir. Üretra darlığı şüphesinde bazen gerekli olabilir. Ayrıca idrardan kan gelmesi gibi durumlarda idrar kesesinde kanser olup olmadığını anlamak için de yapılır.
Bu işlem için hastanın hastaneye yatması gerekmez. İşlemden hemen sonra hasta günlük işlerine dönebilir. İşleme başlamadan önce kişi idrarını yaparak mesanesini boşaltır. Daha sonra hasta özel bir masaya yatırılır. İdrar kanalının içine uyuşturucu etkisi olan bir jel sıkılır. Böylece hastanın acı duymaması sağlanır. İşlem yaklaşık 5 ile 10 dakika sürer.
Bilgisayarlı Tomografi
Bilgisayarlı tomografi, üretrayı incelemek için nadiren kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle bulber üretrada birikmiş sıvının olması ve yaralanma gibi durumlarda üretrada oluşan gaz oluşması mevcutsa gerekebilir. Bunun dışında, üretra darlığının tanısında bilgisayarlı tomografinin yeri yoktur.
Manyetik Rezonans Görüntüleme
Manyetik Rezonans Görüntüleme üretra darlığının tanısında çok sık kullanılan bir inceleme yöntemi değildir. Özellikle spongiyofibrozis ile ilişkili üretral darlık varlığında gerekebilir. İşlem sırasında idrar kanalını genişletilmesi, üretrografide olduğu gibi üretranın girişine yerleştirilen sondadan verilen serum ile sağlanır.