Üretra darlığı ameliyatı, idrar kanalındaki darlığın tedavisi için uygulanan bir ameliyattır. Kapalı ve açık olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Üretra yada diğer adıyla idrar kanalı, idrar kesesinden sonra başlayan ve ucu dışarıya açılan bir kanaldır. Bu kanalın içinden hem idrar hem de meni geçer.
İdrar Kanalı Neden Daralır?
İdrar kanalı doğuştan dar olabilir. Ancak daha çok sonradan gelişen bazı nedenlere bağlı olarak daralır. Sonradan oluşan idrar kanalını daralmasının en sık görülen nedenleri; sonda takılması, açık veya
kapalı prostat ameliyatları, kapalı yöntemle yapılan idrar yolu taş ameliyatları, idrar kanalına uygulanan ışın tedavileri, geçirilmiş idrar yolu iltihapları, üretranın delici, kesici alet, ateşli silah, düşme ve taşıt kazaları sonucunda olan yaralanmalarıdır. Bazen ise oluşan darlığın nedeni bilinmeyebilir.
Üretra Darlığı Tanısı Nasıl Konur?
Hastanın Şikayetlerinin Dinlenmesi
İdrar kanalı darlığı olan kişilerde, darlığın derecesine göre; zor idrar yapma, hiç idrar yapamama, idrar kesesinin tam boşalmadığı hissi, sık tekrar eden idrar yolu iltihapları ve mesanede taş oluşumu görülebilir.
Üroflowmetri Testi
İdrar akım hızının ölçüldüğü bir testtir. Test sırasında idrar yaptıktan sonra kalan artık idrar miktarı ölçülür.
Üretrografi
Üretrografi, idrar kanalını gösteren bir filmidir. İdrar akım hızı düşük kişilerde yapılır. İdrar kanalından
boyalı bir ilaç verilerek idrar kanalının değişik açılardan filmi çekilir. Böylece darlığın derecesi ve yeri saptanır.
Üretrosistoskopi
İdrar kanalının içinin gözle incelenmesi işlemidir. İdrar kanalı daralmasından şüphe edilen kişilerde anestezi altında, ucu ışıklı ve kameralı bir cihaz ile idrar kanalından girilerek tüm idrar kanalı ve idrar kesesinin içi gözle görülerek incelenir. Bu yöntemle darlığın yeri ve düzeyi saptanabilir.
Üretra Darlığı Ameliyatı Olmazsam Ne Olur?
Üretra darlığı ciddi sorunlara yol açabilen ve ihmal edilmemesi gereken önemli bir sağlık sorunudur. İdrar kanalının uzun süre dar kalması sonucunda, böbrekler görevlerini yapamaz ve böbrek yetmezliği gelişebilir. Ayrıca, idrar kanalı darlığı nedeniyle bazı kişilerde cinsel sorunlar oluşabilir. Kişinin hayat kalitesini ciddi derecede bozan idrar kanlı darlığı önemli bir rahatsızlıktır. Bu yüzden mümkün olduğunca erken dönemde idrar yolu darlıklarının tedavisinin yapılması gereklidir.
Üretra Darlığı Ameliyatı Nedir?
İdrar kanalındaki bir darlığının ilaç ile tedavisi mümkün değildir. Darlığın tedavisi ameliyattır. Darlığın nedenine, yerine, uzunluğuna ve derecesine göre kapalı ya da açık yöntemle ameliyat yapılır. Darlık ameliyatı öncesi eğer varsa mutlaka idrar yolu iltihabı tedavi edilmelidir.
Kapalı Darlık Ameliyatı
2 cm’den daha kısa darlıkların tedavisinde kapalı ameliyatlar uygundur. Kapalı ameliyatın tıp dilindeki adı internal üretrotomi ameliyatıdır. Bu ameliyatta, ucunda ışı ve kamera bulunan bir alet ile idrar kanalından girilir. Aletin ucunda bulunan bıçak veya lazer ışığı ile dar olan alan kesilerek idrar kanalı genişletilir. Ortalama ameliyat süresi 30-45 dakikadır. Bu işlem sonrası hasta 1-3 gün kadar sondalı kalır. Sonda alındıktan sonra, bazı hastalardan günde birkaç defa olmak üzere, kendilerine tek kullanımlık sonda takmaları, 10-15 dakika durduktan sonra sondayı almaları istenir. Bunun amacı; kapalı ameliyat ile açılmış olan idrar kanalının tekrar kapanarak daralmasını önlemek ya da geciktirmektir.
Kapalı ameliyat sonrası idrar kanalındaki darlık tekrarlayabilir. Kapalı yöntemle uygulanan darlık ameliyatı en fazla 2 defa yapılmalıdır. Çünkü, yapılan kapalı ameliyat sayısı arttıkça, kanaldaki dar alan uzamaktadır. Kapalı ameliyatların başarı oranı %35-70 arasında değişir. Çocukluk çağında görülen idrar kanalı darlığının tedavisinde kapalı ameliyat genellikle önerilmez.
Açık Darlık Ameliyatı
Açık ameliyatın tıp dilindeki adı üretroplasti ameliyatıdır. Kapalı ameliyat ile tedavi edilen ancak tekrarlayan darlıklarda açık ameliyat uygulanır. Açık ameliyat, kapalı ameliyata göre daha uzun sürer. Uygulanan yönteme bağlı olarak 2-3 saat kadar sürebilir. Açık ameliyatta, idrar kanalında darlığın bulunduğu yere göre ya penis alt yüzünden ya da testis torbasının altından kesi
yapılarak idrar kanalındaki darlık bölgesine ulaşılır.
Eğer dar kısım 2 cm’den kısa ise, bu alan çıkarılarak idrar kanalının her iki ucundaki sağlam dokular uç uca birleştirilerek yeni idrar kanalı oluşturulur. Eğer darlık alanı 2 cm’den daha uzun ise, dar bölgeye
yamalama işlemi yapılır. Yama için penis cildi, yanak mukozası ya da vücudunuzun
başka bir yerinden alınan deri kullanılır. Açık ameliyat sonrası hastanın 2-3 hafta süreyle sondalı kalması gerekir.
Bazı hastalarda idrar kanalındaki darlık, tek bir seferde tedavi edilemeyebilir. Böyle durumlarda belli aralarla birden fazla ameliyat gerekir. İdrar kanalı tamamen kapalıysa, hastanın genel durumu uzun bir ameliyatı kaldıramayacak ise, yama için yeterli doku bulunmadıysa veya penis yamalama işlemi için uygun değilse idrar kanalı; yumurtaların alt kısmından cilde açılarak ağızlaştırılırabilir. 3-6 aylık bir iyileşme döneminden sonra, ağızlaştırılan idrar kanalı yani bir ameliyat ile penis uç kısmına getirilir. ikinci ameliyat istemeyen kişilerde, idrar kanalı kalıcı olarak yumurtaların alt kısmında bırakılabilir. Ancak bu durumdaki kişiler artık ayakta idrarlarını yapamazlar. Oturarak idrar yapmak zorunda kalırlar. Açık darlık ameliyatında başarı oranı %90-95 civarındadır.
Kalıcı Sonda
Genel sağlık durumunun ameliyat ve anestezi açısından çok riskli olduğu hastalarda bir diğer seçenek ise karından mesane içerisine kalıcı bir sonda yerleştirilmesidir. Belirli aralarla bu sondanın değiştirilmesi gerekir. Bu kişiler normal bir şekilde yaşamlarına devam edebilirler. Ancak uzun süreli sondadan kaynaklanan idrar
yolu iltihapları, ateş, mesane taşı oluşumu ve mesane kapasitesinin azalması gibi durumlar ortaya çıkabilir.
Üretra Darlığı Ameliyatı Sonrası Ne Gibi Sıkıntılar Görülebilir?
Ameliyat sonrası dönemde şunlar görülebilir;
İdrar yolu iltihapları
Yara yerinde iltihaplanma
Yara yeri açılması
Darlık tekrarı
Fistül oluşumu
Peniste eğrilik olması
İdrar kaçırma
Sertleşme bozukluğu
Boşalma bozukluğu
İdrar Kanalı Darlığı Ameliyatı Sonrası Takip Nasıl Yapılır?
Her hasta için uygulanabilen standart bir takip şeması bulunmamaktadır. Ameliyat sonrası dönemde mutlaka kişinin idrar yapma durumu sorgulanmalı, idrar akım hızı ve idrar yaptıktan sonra mesanede kalan artık idrar miktarı ölçülmelidir. Eğer hastanın şikayetleri mevcutsa, ameliyathane şartlarında idrar kanalının gözle görülmesi ve idrar kanalından ilaç verilerek değişik açılardan idrar kanalının filmlerinin çekilmesi gerekebilir. Takiplerin ne sıklıkta ve ne kadar süre yapılacağı konusu net değildir. Kontrollerin sıklığı hastadan hastaya
ve ameliyatı yapan cerrahın tercihine değişir.